ฐานเศรษฐกิจ: มองอินเดียใหม่ (ตอนที่ 30)

เมื่อลำไยไทยไปอินเดีย

โดย อดุลย์ โชตินิสากรณ์

เหลือเชื่อ...คนอินเดียส่วนใหญ่ไม่รู้จักลำไย! คนไทยอาจจะคิดไม่ถึงว่าผลไม้หอมหวานแสนอร่อยอย่างลำไยของไทยแทบจะไม่เป็นที่รู้จักในตลาดอินเดียเลย ที่กล้าฟันธงซะขนาดนี้ก็เพราะผลจากการสำรวจตลาดแบบติดดินของสำนักงานส่งเสริมการค้าในต่างประเทศ ณ เมืองมุมไบ ด้วยการสังเกตการณ์ในตลาดทั้งในซูเปอร์มาร์เก็ตหรูหราและร้านผลไม้ข้างถนนในเมืองต่างๆ รวมทั้งการพบปะพูดคุยกับผู้นำเข้า พ่อค้าส่งและพ่อค้าปลีก ตลอดจนผู้บริโภค ซึ่งแม้จะไม่ได้ใช้กระบวนการในการวิจัยตลาดชนิดเต็มรูปแบบอย่างในมหาวิทยาลัย แต่ผลที่ได้ก็พอที่จะทำให้เห็นภาพได้อย่างชัดเจนว่า...คนอินเดียยังไม่รู้จักลำไยไทยจริงๆ

หลายท่านคงสงสัยว่าทำไมจึงเป็นเช่นนี้ ก็เห็นหน่วยงานภาครัฐของไทยทำการส่งเสริมผลไม้ไทยกันอย่างคึกคักโครมครามอยู่ทั่วโลกแล้วทำไมคนอินเดียถึงยังไม่รู้จักลำไยไทยกันอีก ก็ต้องขอเรียนว่าสาเหตุที่แท้จริงนั้นมาจากปัญหาเรื่องระบบลอจิสติกส์ตั้งแต่การขนส่งจากประเทศไทยไปจนถึงอินเดีย ซึ่งที่ผ่านมาจะใช้วิธีการขนส่งทางอากาศเป็นหลักเพื่อลดระยะเวลาในการขนส่งให้สั้นลงเนื่องจากลำไยเป็นผลไม้ที่เน่าเสียง่าย แต่ก็ทำให้ต้นทุนในการขนส่งลำไยไปอินเดียสูงมาก และเมื่อลำไยถูกขนส่งถึงประเทศอินเดียก็จะต้องถูกขนส่งต่อไปเพื่อกระจายไปยังรัฐและเมืองต่างๆในประเทศอินเดียด้วยระบบลอจิสติกส์แบบอินเดีย คือขนส่งกันแบบไม่ดูดำดูดีไม่มีระบบ ซึ่งตามสถิติก็คือสินค้าประเภทผลไม้สดที่ขนส่งกันภายในประเทศอินเดียจะเสียหายและสูญเสียไปไม่ต่ำกว่า 30-35% ที่หนักหนากว่านั้นก็คือ เมื่อขนส่งสินค้าผ่านรัฐแต่ละรัฐก็ต้องมีการเสียภาษีผ่านด่านของแต่ละรัฐอีก ฉะนั้น กว่าลำไยไทยจะเดินทางไปจนถึงมือผู้บริโภคคนสุดท้าย ราคาขายปลีกลำไยไทยในซูเปอร์มาร์เก็ตก็ตกเข้าไปกิโลกรัมละ 480-500 รูปีแล้ว (ประมาณ 312-325 บาท)

คนอินเดียที่จะสามารถซื้อผลไม้สดราคาขนาดนี้ไปบริโภคได้ก็จะมีอยู่ไม่มาก ส่วนใหญ่ก็เป็น

คนระดับเศรษฐีหรือคนฐานะดีที่เคยมาเที่ยวเมืองไทยและรู้ถึงรสชาติความอร่อยของลำไยไทยเท่านั้นที่จะยอมควักกระเป๋าซื้อ คนอินเดียส่วนใหญ่ซึ่งมีฐานะไม่ถึงระดับเศรษฐีหรือฐานะยังไม่ดีพอ จึงยังไม่มีโอกาสลิ้มลองรสชาติความหวานอร่อยของลำไยไทย ก็เลยพาลไม่สนใจและไม่รู้จักเอาซะดื้อๆ ส่วนพ่อค้าปลีกเห็นผู้บริโภคยังไม่รู้จักลำไยก็เลยแก้ปัญหาแบบง่ายๆ แทนที่จะเรียกว่า Longan ตามชื่อจริงของลำไยในภาษาอังกฤษ ก็ตั้งชื่อให้ใหม่เสร็จสรรพเป็น Thai Lychee หรือลิ้นจี่ไทยไปเลยเพื่อความสะดวก เนื่องจากมีเนื้อสีขาวเหมือนกัน แต่ในระยะยาวผู้บริโภคคงสับสนและภาครัฐของไทยคงต้องปวดหัวเหมือนกัน

เมื่อราคาแพงซะขนาดนี้ ผู้บริโภคชาวอินเดียจึงมองเห็นว่าลำไยเป็นสินค้าฟุ่มเฟือย คือ ไม่จำเป็นต้องบริโภคก็ได้ ผลไม้ของอินเดียก็มีให้เลือกบริโภคเยอะแยะอยู่แล้ว โดยผลไม้ยอดนิยมอันดับหนึ่งของคนอินเดียก็คือ กล้วยนั่นเอง ในปี 2553 คนอินเดียบริโภคกล้วยถึง 28.4 ล้านตัน รองลงมา คือ มะนาว ซึ่งคนอินเดียนิยมดื่มน้ำมะนาวกันอย่างมาก โดยในปี 2553 คนอินเดียบริโภคมะนาวถึง 10.4 ล้านตัน ถัดไปก็คือ ส้ม แอปเปิ้ล สับปะรด และองุ่น ตามลำดับ สำหรับลำไย ประเทศไทยส่งออกไปอินเดียเพียงเล็กน้อยประมาณ 1-2 แสนเหรียญสหรัฐฯ ต่อปี (ประมาณ 3-6 ล้านบาท) เทียบกับประเทศจีนที่ประเทศไทยส่งออกไปบางปีสูงถึง 65 ล้านเหรียญสหรัฐฯ ในขณะที่จำนวนประชากรของจีนและอินเดียใกล้เคียงกัน

อย่างไรก็ตาม จากการติดตามของสำนักงานฯ พบว่าในช่วง 2 เดือนแรกของปี 2555

ประเทศไทยได้ส่งออกลำไยสดไปอินเดียแล้วถึง 182,611 เหรียญสหรัฐฯ (ประมาณ 5.66 ล้านบาท) เทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อนหน้า ซึ่งมีมูลค่าเพียง 440 เหรียญสหรัฐฯ (ประมาณ 13,640 บาท) เท่านั้น จึงน่าสงสัยและติดตามว่าเกิดอะไรขึ้นกับลำไยไทยในตลาดอินเดียถึงได้มีการส่งออกกันระเบิดเถิดเทิงถึงเพียงนี้ แล้วก็ได้ทราบคำตอบว่ามีบริษัทค้าปลีกยักษ์ใหญ่ของอินเดียที่มีซูเปอร์มาร์เก็ตกว่า 1,200 สาขาทั่วประเทศอินเดียได้มองเห็นโอกาสและศักยภาพของลำไยไทยในตลาดนี้ เนื่องจากรสชาติที่หวานจัดและเนื้อลำไยที่เคี้ยวได้อร่อยไม่เหมือนผลไม้อื่น ถูกกับจริตของผู้บริโภคอินเดียมาก บริษัทฯ ได้เล็งเห็นถึงโอกาสทางการตลาดมหาศาลในอนาคต จึงได้แก้ไขปัญหาด้วยการพัฒนาระบบลอจิสติกส์เสียใหม่สำเร็จ ทำให้สามารถนำเข้าลำไยสดจากประเทศไทยด้วยต้นทุนที่ต่ำมากและทำให้ลำไยไทยในตลาดอินเดียมีขีดความสามารถในการแข่งขันสูงขึ้นอย่างไม่เคยเป็นมาก่อน และขณะนี้บริษัทฯ ดังกล่าวกำลังร่วมกับสำนักงานส่งเสริมการค้าในต่างประเทศ ณ เมืองมุมไบ วางแผนทำการส่งเสริมการตลาดให้ผู้บริโภคอินเดียรู้จักและบริโภคลำไยมากขึ้น ซึ่งเป็นการตอบโจทย์การตลาดขั้นต้นที่สุด คือ การให้ความรู้แก่ผู้บริโภคให้รู้จักสินค้าก่อนที่จะขยับไปสู่ขั้นที่สอง คือ การทำการส่งเสริมการตลาดเพื่อกระตุ้นความต้องการบริโภคสินค้าให้มากขึ้น ก็หวังเป็นอย่างยิ่งว่าเมื่อถึงวันนั้นเกษตรกรผู้ปลูกลำไยของไทยคงจะยิ้มออก...ลองคิดดูเล่นๆว่าวันไหนตลาดอินเดียเกิดกระแสนิยมลำไยขึ้นมา แค่คนอินเดียบริโภคลำไยคนละเม็ดต่อวันก็ตกวันละ 1,200 ล้านเม็ดแล้ว จะปลูกกันทันไหมนี่!!!

การบริโภคผลไม้สดของคนอินเดีย หน่วย: พันตัน
ผลไม้	2553	2552	2551
1. กล้วย	28,409.9	26,801.8	25,618.6
2. มะนาว	10,415.9	9,057.3	7,908.5
3. ส้ม	2,557.1	2,474.6	2,387.6
4. แอปเปิ้ล	1,898.0	1,842.7	1,989.2
5. สับปะรด	1,512.5	1,400.5	1,316.7
6. องุ่น	1,210.0	1,163.5	1,842.4
7. ผลไม้อื่น	16,307.8	15,486.3	14,653.9
รวม	62,311.2	58,226.7	55,716.9